Eski Yunanistan Maliye Bakanı Yanis Varoufakis, Türkiye’nin faiz oranlarını çok fazla artırmanın cazibesinden kaçınması gerektiğini vurgulayarak şunları söyledi: “Bunu yapmak, toplam talebi öldürebilir ve enflasyonu baskılayabilir. “Ancak bu durum uzun vadede yatırımların iptal edilmesi gibi fahiş maliyetlere neden olacak, bu da toplam arzın azalmasına neden olacak, bu da enflasyonu yerli üretime değil ithalata fayda sağlayacak şekilde tekrar yukarı itecektir” dedi.
Türkiye’de son faiz artışlarının kaçınılmaz olmasına rağmen artık fonların reel sektörle bağlantılı verimsiz yatırımlar yerine verimli alanlara kaydırılması gerektiğinin altını çizen Yanis Varoufakis ile Yunanistan krizi ve Türkiye ekonomisi deneyimini konuştuk. emlak sektörü.
Türkiye son yıllarda ciddi bir ekonomik kriz yaşıyor. Enflasyon yüzde 70 civarında. Dış borç 250 milyar doları aşıyor. Sizce Türkiye nerede hata yaptı?
Türkiye’nin zayıf yönlerine cevap vermeden önce, çoğunlukla hafife alınan güçlü yönlerine değinmek istiyorum. Örneğin 250 milyar dolarlık kamu borcunu ele alalım. Bu rakam, milli gelire göre en düşük borç seviyelerinden birini temsil ediyor; %30’un altında; gelişmiş ülkelerde bu oran %110’un çok üzerinde. Ayrıca kişi başına düşen milli gelir (satın alma gücü paritesi açısından) Yunanistan’ın aksine sürekli artıyor. Daha da önemlisi sanayi üretimi ve gayri safi sabit sermaye oluşumu yüksek kalıyor.
Türkiye’nin zayıf yönlerine dönersek, Türkiye yabancı sermayeye aşırı bağımlıdır ve bu sermayenin büyük bir kısmı, ‘enflasyonu’ düşürecek kadar toplam arzı artıracak üretken yatırımlar yerine, üretken olmayan gayrimenkullerin ve hatta lüks gayrimenkullerin geliştirilmesine yönlendirilmektedir.
ÜRETİM ALANINA YATIRIM YAPIN
Peki Türkiye bu krizi önleyebilir miydi? Şimdi ne yapmalı?
Faiz oranlarını çok fazla artırmanın cazibesinden kaçının. Bu, toplam talebi öldürebilir ve enflasyonu baskılayabilir. Ancak uzun vadede bu durum, toplam arzın azalmasına neden olacak yatırımların iptal edilmesi gibi fahiş bir maliyete neden olmakta, bu da enflasyonu tekrar yukarı çekerek yerli üretimin değil ithalatın fayda sağlamasına neden olmaktadır. Son dönemdeki faiz artışları kaçınılmaz olsa da, bundan sonra asıl vurgu, fonların verimsiz (gayrimenkul bağlantılı) yatırımlardan verimli (arz artırıcı) yatırımlara kaydırılması olmalıdır.
İktidar partisi 22 yıl sonra yerel seçimlerde ikinci sıraya geriledi. Muhalefet ve sol partiler belediyelerde çoğunluğu elde etti. Aynı zamanda sol bir partide de çalışıyorsunuz. Bunu Türkiye açısından nasıl değerlendiriyorsunuz?
Özellikle Türkiye’yi az çok seçilmiş bir monarşiye dönüştüren anayasa değişikliklerinin ardından, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gücünün en azından belediye düzeyinde kontrol altında tutulması demokrasinin geleceği açısından elzemdi.
TİCARİ BAĞLARI KAPATIN
“Türkiye açısından çok yakın ticari bağlarımız var. Türk sanayi sektörü entegredir. Zorluklar olduğunda aslında her iki taraf için de sorunlar vardır. Çünkü Avrupa zaten Alman iş modelini temel alıyor. Alman iş modeli geçmişin istikrarını yeniden sağlayamaz. 15 yıllık sıfır yatırımın ardından artık eskisi gibi teknolojik rekabet yok. Avrupa’nın geri kalanı bu Alman iş modeline bağlı. “O da artık hiçbir şey yapamaz.”
KÜÇÜK BİR AZINLIK ZENGİN OLUYOR
Rusya-Ukrayna, İsrail-Filistin ve İran-İsrail savaşları küresel ekonomiler için ne gibi tehditler oluşturuyor?
Modern teknolojiyle Filistin’de soykırıma, Ukrayna’da Birinci Dünya Savaşı benzeri siper savaşlarına tanık oluyoruz. İsrail ve ABD bu zulmün sonsuza kadar sürmesini sağlamak için birlikte çalışıyor. Bu savaşların neden olduğu gıda enflasyonu ve ekonomik bunalım nedeniyle insanlar olay yerinde ölüyor ve çok daha fazlası geceleri aç kalıyor. Avrupa sahip olabileceği her türlü stratejik özerkliği kaybetti. Ve en önemlisi ABD, Çin’e karşı başlattığı “Yeni Soğuk Savaş”ı Tayvan için sıcak bir savaşa dönüştürmek için halihazırda fazla mesai yapıyor. Bu gelişmeler bir yandan halklarımızın ortak refah umutlarını yok ederken, diğer yandan küçük bir azınlığı muhteşem bir şekilde zenginleştiriyor.
İNANILMAZ HATALAR YAPILDI
Özellikle AB ve ABD ekonomilerinde talep yetersizliği ve enflasyondan dolayı kriz yaşanıyor. Bu anlamda yeni krizler öngörüyor musunuz?
Ben bunların hiçbirini yeni bir kriz olarak görmüyorum. Bana göre hepimiz, 2008’deki Wall Street çöküşüyle başlayan çöküşün başka bir reenkarnasyonunu yaşıyoruz. Bu küresel çöküşün ardından, ABD, İngiltere ve ABD’nin kemer sıkma politikalarının neden olduğu zayıf yatırımlarla karakterize edilen bir on yıl geçti. Avrupa Birliği, finansal sistemlere büyük miktarda para pompaladı. Bu, birçok kişi için deflasyona ve az sayıda kişinin yararına olan varlık fiyatları enflasyonuna yol açtı. Salgın daha sonra tedarik zincirlerini alt üst etti, fiyat enflasyonunu tetikledi ve 2008 krizinin şu anki aşamasına yol açtı.
2008 Avro Bölgesi’nin temellerinde mimari tasarımının ne kadar ihtimal dışı olacağını gördük. Öyle bir para birliği yaratmıştık ki, büyük bir mali kriz yaşandı. Euro’nun bir hata olduğunu söyleyemedik. Bunun sonucunda bir takım hatalarımız oluyor. İnanılmaz hatalar yapıldı. Her biri diğerinden daha kötüydü. Mesela Yunanistan gibi başarısız bir devlete maddi destek sağladılar. Bunun işe yaramayacağını bilmek gerekiyordu. Zaten işe yaramadı. Şimdi kriz başladığında Yunanistan’ın borcu 2009-2010’da 290 milyardı, şimdi ise 400 milyarın üzerinde. Gayri safi hasıla da 2010’a göre %20 daha kötü. İlginçtir ki, bunun Avrupa’da büyük bir başarı olduğu kanıtlandı. Avrupa’nın sorunlarının özü budur.